Ornamentale Pilaster
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een pilaster is een weinig uitspringend, meestal plat of rechthoekig bouwelement dat tegen een muur is geplaatst en de vorm van een zuil nabootst, compleet met basement en kapiteel. Het dient primair ter decoratie en visuele geleding.
Omschrijving
Pilasters worden voornamelijk toegepast als decoratieve elementen in de architectuur om gevels of interieurs van gebouwen visueel te structureren en te verfraaien. Ze onderscheiden zich van vrijstaande zuilen en pijlers doordat ze verankerd zijn aan een muur en minder ver uitsteken dan hun breedte. Hoewel ze voornamelijk een decoratieve functie hebben, konden pilasters in de klassieke oudheid en later in de Renaissance en Barok, waar ze veelvuldig werden toegepast, in sommige gevallen ook een beperkte constructieve rol vervullen door bijvoorbeeld een boog of hoofdgestel te ondersteunen. Ze volgen vaak de proporties en versieringen van de klassieke bouworden, zoals de Dorische, Ionische of Korinthische orde. Pilasters worden zowel aan de buitenzijde als aan de binnenzijde van gebouwen gebruikt.
Onderdelen en varianten
Een pilaster is, net als een klassieke zuil, typisch opgebouwd uit een basement (voetstuk), een schacht (het middendeel) en een kapiteel (bekroning). Het kapiteel en soms ook het basement en de schacht kunnen voorzien zijn van diverse ornamenten die passen bij een bepaalde bouwstijl of orde. Een variant is de halfzuil, die een halfronde doorsnede heeft in plaats van een platte of rechthoekige. Een liseen is vergelijkbaar, maar steekt minder ver uit en heeft meestal geen basement of kapiteel.
Vergelijkbare termen
Decoratieve zuil
Gebruikte bronnen: